قوه قضائیه: معتادان را به زندان راه نمیدهیم

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: رئیس قوه قضائیه دستور داده دیگر زندانیان معتاد را در زندانها پذیرش نکنند. اکنون معتادان در اختیار اردوگاه های کار درمانی قرار می گیرند که تحت مدیریت ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار دارد.

معتادان را هیچ کس نمی خواهد، حتی زندانها. این را رئیس سازمان زندانهای کشور می گوید. به گفته غلامحسین اسماعیلی، بنا به دستور رئیس قوه قضائیه از این به بعد معتادان مورد پذیرش زندان‌ها قرار نخواهند گرفت . این چنین که پیداست، مسئولیت بازپروری معتادان مستقیما به عهده دولت گذاشته شده است.

رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور دلیل عدم پذیرش معتادان را تراکم جمعیت کیفری کشور می داند و می گوید: " این موضوع، واقعیت تلخ و غیر قابل انکاری است که برای مقابله با آن، اتخاذ رویکرد تلاش برای کاهش جمعیت کیفری به عنوان یک جریان به طور مستمر، پیگیری و دنبال می شود. "

اسماعیلی که با مدیران ستادی و استانی خود به طریق ویدئوکنفرانس سخن می گفت از آنها خواست تا با اعصای مرخضی دو ماهه به زندانیان جرایم مالی که قابل تمدید هم هست، از تراکم زندانها کم کنند.

رئیس سازمان زندانها، از تاکید آیت الله صادق آملی لاریجانی برای کاستن از تعداد زندانیان با ممانعت از ورود معتادان خبر داد. اسماعیلی با اشاره به موضوع عدم پذیرش معتادان به زندان‌ها گفت: "این دسته از زندانیان در صورت معرفی به زندان مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند و تاکید قاطع رئیس قوه قضائیه مبنی بر عدم پذیرش معتادان در زندان‌هاست. "

اکنون به طور مستقیم، مسئولیت نگهداری و بازپروری معتادان، به قوه مجریه و به طور مشخص به ستاد مبارزه با مواد مخدر سپرده می شود. دبیر این ستاد، وزیر کشور است و وزیر کشور نیز هفته گذشته اعلام کرده بود اردوگاه های درمان اجباری معتادان در کلیه استانهای کشور ساخته می شود.

سئوال تکراری: معتاد، بیمار یا مجرم؟

اکنون بار دیگر این سئوال اصلی به حوزه قضایی و تامینی کشور باز می گردد که آیا معتاد را بیمار می دانند یا مجرم؟ ناگفته پیداست که در حال حاضر، طبق قانون، معتاد یک مجرم است و باید به خاطر اعتیادش مجازات شود. با این حال، زمانی که قوه قضائیه رسما اعلام می کند از پذیرش زندانیانی که به دلیل "اعتیاد" به بند افتاده اند، خودداری خواهد کرد، باید به این سئوال پاسخ دهد که چرا ریشه کنی و مجازت "جرم اعتیاد" را به سایر حوزه ها انتقال داده است؟ از سوی دیگر، نباید از نظر دور داشت که مشغول شدن فراوان ستاد مبارزه با مواد مخدر، در مسئله ساخت و ساز اردوگاه های درمان اجباری معتادان، از وظیفه اصلی این ستاد که آموزش و پیشگیری از توسعه مواد مخدر در جامعه است را باز خواهد داشت.

روی دیگر این سکه، ماجرای نگهداری از معتادان در اردوگاه های درمان اجباری است که ناگفته پیداست طبعا از نظر رفاهی نیز سطح بسیار نازلی خواهند داشت. سازمانهای حمایتی دیگر مانند بهزیستی و شهرداری نیز قصد دارند چنین اردوگاه هایی را در کشور ایجاد کنند. در هفته گذشته، مدیر کل بهزیستی استان هرمزگان از حضور بخش خصوصی در اردوگاه های معتادان زن، خبر داده بود و در هفته جاری نیز شهرداری با افتتاح گرمخانه ای به ظرفیت بیش از 4 هزار نفر، معتادان بی جا و مکان را زیر پر و بال گرفت. اکنون قوه قضائیه می گوید زندانهای کشور را دیگر نمی تواند در اختیار معتادانی قرار دهد که به خاطر جرایم مربوط به مواد مخدر به حکم قانون، باید حبس شوند. ولی سازمانها زندانها سیاست جدید خود را به بیرون کردن هر چه بیشتر زندانیان از زندانها به روشهای مختلف، معطوف داشته است.

اسماعیلی رئیس این سازمان به مدیران استانی اش توصیه می کند: "یکی دیگر از ابزارهای مدیریت زندان در شرایط بحران تراکم جمعیت کیفری، حضور هدفمند و مفید روسای زندان‌ها و مددکاران در بین زندانیان، استماع مسائل و مشکلات درون مجموعه آنها و رسیدگی به این مسائل است که باید به شکل مستمر انجام شود."

می توان انتظار داشت در زمان حضور مسئولان زندانها در میان زندانیان، راه حلی برای استفاده از فرصتهای قانونی برای اعطای مرخصی و سایر فرجه های قانونی برای حضور زندانیان در خارج از محیط زندان، یافته شود.

راهکارهای دیگر: زندانهای باز، رای باز و سایر تخفیفات قانونی

رئیس سازمان زندانها به روسای زندانهای سراسر کشور تاکید کرد از روشهای مختلف قانونی برای کاستن از تراکم جمعیتی زندانها استفاده کنند.

اسماعیلی با تاکید بر اینکه از مفاد و ظرفیت‌های آئین‌نامه‌ای باید برای اهداف کلان سازمانی به خصوص خلوت‌سازی درست زندان استفاده کرد، به روسای زندانها گفت: "از این جمله اعزام افراد واجد شرایط و دارای اولویت به زندان‌های باز است که باید مورد توجه درست و اصولی روسای زندان‌ها باشد. "

زندان باز و رای باز به نوعی از اجرای مجازات حبس گفته می شود که در آن، زندانی، روزها در اختیار خود است و در ساعاتی از شبانه روز، باید خود را به زندان و یا جایی که قاضی ناظر زندان صلاح می داند، معرفی کند. در روش دیگری از رای باز، زندانی در ایامی از هفته، به مرخصی می رود و در برخی از روزها، باید خود را به زندان معرفی کند. انواع دیگری از روشهای اجرای زندان باز و رای باز نیز وجود دارد که بسته به شرایط زندان و پرونده زندانی، از آن استفاده می شود.

اکنون باید در انتظار ماند و دید آیا روشهای مختلف کاستن از جمعیت فزاینده زندانیان، راه ندادن معتادان، اعطای مرخصی به زندانیان و روشهایی مانند زندان باز و رای باز، می تواند زندانها را خلوت کند و یا چاره ای به جز تغییر در مواد قانونی که مجازات جرایم مختلف را تنها "حبس" می داند باقی نخواهد ماند.